Determinanty nietypowych form zatrudnienia absolwentów w Polsce

Celem artykułu jest analiza determinant nietypowych form zatrudnienia absolwentów w pierwszej pracy w Polsce. Wejście na rynek pracy w Polsce coraz częściej odbywa się poprzez tzw. nietypowe formy zatrudnienia (nazywane też niekiedy jako formy elastyczne), rozumiane jako forma inna, niż praca na czas nieokreślony. Udział nietypowych form zatrudnienia wśród pracujących w Polsce zwiększa się stale od początku transformacji. Tylko w okresie 2001-2011 udział osób wykonujących pracę na czas określony w Polsce, w grupie wieku 15-24 lata, zwiększył się o ponad 32 pkt proc., podczas gdy średnio w krajach UE wzrost ten wyniósł zaledwie 3,5 pkt proc. W literaturze światowej stwierdzono istotny wpływ posiadania tzw. nietypowego zatrudnienia na wiele aspektów kariery zawodowej. Stwierdzono m.in. negatywny wpływ na płace [Bertrand-Cloodt et al., 2011], [Mertens et al., 2007] oraz na zadowolenie z pracy [de Graaf-Zijl, 2005]. Z tego powodu w artykule starano się odpowiedzieć na pytanie, jakie indywidualne cechy pracujących wpływają na większe prawdopodobieństwo posiadania pracy w formie nietypowej. Za pomocą modelu logitowego badane są indywidualne determinanty zatrudnienia terminowego, pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz praktyki i stażu bezpośrednio po ukończeniu edukacji. Baza danych empirycznych pochodzi z projektu Badanie Aktywności Zawodowej Absolwentów w Kontekście Realizacji Programu „Pierwsza Praca”. W wyniku przeprowadzonej analizy, do czynników zwiększających prawdopodobieństwo posiadania zatrudnienia w nietypowej formie można zaliczyć m.in.: późniejszy moment ukończenia edukacji, bycie kobietą, odłożenie w czasie momentu podjęcia pracy czy fakt wykonywania pracy niezgodnej z kierunkiem wykształcenia. Z kolei posiadanie wyższego wykształcenia, zarówno przez ankietowanego, jak i jego rodziców, zmniejsza prawdopodobieństwo elastycznego zatrudnienia.