Determinanty wydatków na zdrowie w gospodarstwach domowych w Polsce

Celem artykułu jest identyfikacja oraz kwantyfikacja społecznych i ekonomicznych determinant prywatnych wydatków na zdrowie ponoszonych przez gospodarstwa domowe w Polsce. Głównym przedmiotem zainteresowania jest przy tym wpływ wysokości dochodów na wydatki na zdrowie. W celu oszacowania tych zależności posłużono się analizą regresji dla danych panelowych, stosując przy tym modele z efektami ustalonymi, metodę zmiennych instrumentalnych oraz panel dynamiczny. Dane wykorzystane przy szacowaniu modeli pochodzą z Banku Danych Lokalnych GUS i dotyczą lat 1999-2015. Zmienną zależną w szacowanych równaniach są realne wydatki na zdrowie, wśród zmiennych objaśniających znalazły się zmienne ilustrujące realny dochód rozporządzalny; stan zdrowia; dostępność opieki zdrowotnej; cenę opieki zdrowotnej, zanieczyszczenie środowiska i strukturę wiekową populacji. W zależności od specyfikacji modelu elastyczność dochodowa wydatków na zdrowie waha się między 0,45 a 0,87. Elastyczność dochodowa popytu na poziomie mniejszym od 1 oznacza, że opieka zdrowotna finansowana bezpośrednio przez gospodarstwa domowe z funduszy własnych ma w Polsce cechy dobra podstawowego. Innymi czynnikami wpływającymi na wydatkami na zdrowie okazały się odsetek osób powyżej 70. roku życia i stan zdrowia mierzony trwaniem życia. Czynnikiem nieistotnym dla kształtowania wydatków na zdrowie gospodarstw domowych okazała się podaż opieki zdrowotnej. Niejednoznaczne wnioski w tym zakresie dotyczą natomiast cen opieki zdrowotnej i zanieczyszczenia środowiska.