Schumpeteriaanse dynamiek of socialisatie: persistentie van bedrijfsdominantie

Deze briefing bestudeert de persistentie van bedrijfsdominantie, ofwel hoe lang de grootste bedrijven aan de top blijven. De resultaten werpen nieuw licht op een discussie die voor het eerst uitgebreid werd uitgewerkt door de econoom Joseph Schumpeter in zijn boek ‘Capitalism, socialism and demo-cracy’ (1943). Hij stelde de vraag of de economie zich ontwikkelde richting dynamiek of socialisatie. Schumpeter wordt vaak gezien als de grondlegger van het concept van ‘creatieve destructie’ —het proces waarbij nieuwe (innovatieve) bedrijven, producten, diensten en methoden voortdurend de (ver)oude(rde) vervangen. Hij beschouwde creatieve destructie als het essentiële kenmerk van een kapitalistische economie. Daartegenover plaatste Schumpeter het socialisme, dat in de traditionele politieke filosofie verwijst naar staatsbezit van de productiemiddelen en daarmee dichter ligt bij wat tegenwoordig communisme wordt genoemd. In de socialistische (of communistische) economie zou volgens Schumpeter de ruimte voor creatieve ondernemers om te innoveren verdwijnen. Schumpeter zag in zijn tijd verschillende mechanismen die de creatieve destructie ondermijnden en stelde daarom de hypothese dat de economie zich steeds meer richting socialisme bewoog, wat hij ‘socialisatie’ noemde. Het concept van creatieve destructie dat hier wordt gehanteerd is dat van een groot bedrijf dat wordt vervangen door een nieuw bedrijf. Hiermee sluit het onderzoek aan bij twee recente ontwikkelingen in de economische literatuur. De eerste ontwikkeling is de groeiende belangstelling voor dynamische maatstaven van concurrentie. Marktmacht wordt hier benaderd als het vermogen van een dominant bedrijf om zijn concurrenten voor te blijven. Deze benadering wordt versterkt door de groeiende be-schikbaarheid van data over veranderingen binnen het economische weefsel. De tweede ontwikkeling is een beter begrip van granulariteit—het idee dat een klein aantal zeer grote bedrijven (granen) een aanzienlijke impact heeft op de economie, zowel direct als via de netwerken die rondom hen ontstaan. Gezamenlijk leidt dit tot de centrale onderzoeksvraag: hoe snel verliezen de grootste bedrijven hun dominante positie? In deze briefing worden de belangrijkste onderzoeksresultaten besproken en wordt er teruggekomen op bovenstaande discussie. Voor meer details over de data, de methodologische achtergrond en aanvullende resultaten wordt verwezen naar de volledige discussiepaper.