1980’lerden Günümüze: Neoliberal Politikalar Altında Türkiye’nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşunda İstihdam, Verimlilik ve Bölüşümün Seyri[From the 1980s to the Present: The Course of Employment, Productivity and Distribution in Turkey’s Top 500 Industrial Enterprises under Neoliberal Policies]

Bu çalışma neoliberal ekonomi politikalarının hâkim olduğu 1980’lerden günümüze Türkiye’de büyük sanayi kuruluşlarındaki dönüşümün genel hatlarını istihdam, verimlilik ve bölüşüm perspektifinden incelemeyi amaçlamaktadır. Türkiye’nin büyük sanayi kuruluşlarında, bu zaman aralığında yaşanan dönüşümler emek-sermaye ilişkilerini de şüphesiz etkilemiştir. 1994-2009 döneminde büyük sanayi kuruluşlarının istihdam yaratma kapasitesi zayıflamış, istihdamsız büyüme olgusu bu kuruluşlar özelinde tecrübe edilmiştir. Krizler emek ve sermaye ile sermayenin kendi arasındaki ilişkilerin yeniden tanzim edildiği dönemlerdir. 2001’den sonra İSO 500 kuruluşlarında emek verimliliği ile reel ücret artışları arasındaki bağ, emek aleyhine kopmuştur. Sanayinin yarattığı katma değerin paylaşımında sanayi ve finans sermayesi arasındaki bölüşüm dengesi de sanayi lehine çözümlenmiştir. 2020’de yaşanan COVID-19 krizi ve ardından ekonomi politikalarında gerçekleştirilen değişiklikler bölüşüm perspektifinden sanayi kuruluşları lehine sonuçlar vermiştir. 2022’de büyük sanayi kuruluşlarının üretim sürecinde yaratılan net katma değerden aldığı pay rekor kırarken, emeğin katma değerden aldığı pay son 40 yılın en düşük seviyesine inmiştir.