Kapita³ spo³eczny w Polsce ? propozycja pomiaru i wyniki

Koncepcja kapita³u spo³ecznego staje siê coraz bardziej popularna. Bartkowski [2007, s 59-60] wskazuje na bardzo dynamiczny wzrost liczby publikacji dotycz±cych tej tematyki wci±gu ostatnich 20 lat. Pomimo tego, pojêcie kapita³u spo³ecznego nie doczeka³o siê jak dot±djednej definicji. Brak jest równie? wspólnej nomenklatury, a tak?e nie wypracowano spójnych rozwiazañ dotyczacych struktury oraz pomiaru kapita³u spo³ecznego. Z tego wzglêdu w artykule podjêto próbê zweryfikowania, czy podej¶cie do mierzenia kapita³u spo³ecznego proponowane przez van Oorschota, Artsa i Gelissena [2006] mo?e byæ zastosowane w warunkach polskich. W pierwszym kroku przedstawiono model konceptualny kapita³u spo³ecznego proponowany przez tych trzech autorów. W kroku drugim sprawdzono, czy badanie Diagnoza Spo³ecznamo?e dostarczyæ wska¼ników kapita³u spo³ecznego. W kroku trzecim przeanalizowano, czy wyselekcjonowane wska¼niki maj± odpowiednie w³asno¶ci, aby tworzyæ wska¼niki syntetyczne. W kroku czwartym zbudowano modele pomiarowe dla wymiarów kapita³u spo³ecznego i prze¶ledzono zmiany ich poziomu w okresach 2005 ? 2007 oraz 2005 ? 2009. W kroku ostatnim podjêto próbê zintegrowania trzech wymiarów kapita³u spo³ecznego i okreslenia jego zmian w okresach 2005 ? 2007 oraz 2005 ? 2009. Nale¿y podkresliæ, ze uzyskane wyniki sa w znacznym stopniu wynikiem wyboru zród³a danych, jak równie? sposobu operacjonalizacji, na które w znaczny sposób wp³ynê³a niepe³na porównywalno¶æ baz danych z kolejnych rund badania Diagnoza Spo³eczna. Niemnej jednak w ¶wietle uzyskanych wyników mo¿na stwierdziæ, ?e wymiary kapita³u spo³ecznego mog± byæ operacjonalizowane w sposób zaprezentowany w artykule. ¦wiadcz± za tym zarówno satysfakcjonuj±ce warto¶ci statystyk dopasowania modeli dla pojedynczych grup, ale przede wszystkim dla wielu grup, jak i dodatnie warto¶ci ³adunków czynnikowych oraz statystyczna istotno¶æ zdecydowanej wiêkszo¶ci zmiennych wska¼nikowych. Abstract The aim of the article is to present an approach to the measurement of social capital and the results of its application. Since the notion and the methods of measurement of social capital has not been yet definitely established, author tries to adapt the approach proposed by van Oorschot, Arts and Gelissen (van Oorschot 2006). Firstly, their conceptual model of social capital is presented. Secondly, it is verified whether the Social Diagnosis survey is a good source of indicators of social capital. Thirdly, the measurement models for dimensions of social capital (networks, trust and norms) are presented and estimated. Fourthly, the changes in dimensions of social capital between 2005 and 2007 and 2009 are assessed. Finally, the global model of social capital is estimated. The results show that the dimensions of social capital can be operationalised and quantified following the modified approach proposed by van Oorschot, Arts and Gelissen (van Oorschot 2006) and using data from Social Diagnosis survey. However it is not possible to reliably calculate the aggregate index of social capital.