Language, Kingship, and Nation: The Ambiguous Politics of Ehmedê Xanî's Mem û Zîn

In this article, I argue that discussions of whether any Kurdish nationalism may be found in Xanî’s Mem û Zînproceed from rather anachronistic assumptions. Through an exploration of the language ideology found in this work, I demonstrate that thework’s mystical meaning interacts in rather complex ways with its political views. In particular, the king or prince plays a crucial, if ambiguous, political, linguistic, and eschatological role in the poem. Thus, Mem û Zînmay be read as a specimen of vernacularisation rather than romantic nationalism. Abstract in Kurmanji: Netewe, Padişahî, û Ziman: Siyaseta xumam di Mem û Zîna Ehmedê Xanî de Di vê gotarê de, îddiaya min ew e ku nîqaşa li ser pirsa hebûna netewegeriya kurdî di Mem û Zîna Xanî de ji pêşferzên pir anakronîstîk têne pêş. Bi rêya veçirandina îdeolojiya zimanî ya di vê berhemê de, ez nîşan didim ku wateya sofîgerane ya berhemê bi çendîn awayan di bîr û boçûnên siyasî de rengê xwe vedibîne. Bi taybetî, padişah an jî mîr roleke -herçend xumam jî be-bingehîn a siyasî, zimanî, û axretî digêre di berhemê de. Wisa jî, Mem û Zîn dibe wek nimûneyeke edebî ya bikaranîn û berbelavkirina zimanê xwemalî (vernacularisation) bê dîtin, ne ya netewegeriyeke romantîk. Abstract in Sorani: Netewe, paşayetî û ziman: Siyasetî narrûnî Mem û Zînekey Eḧmedî Xanî Lem babeteda, min argumêntî ewe dekem ke giftugoy ewey ke aya hîç core nasyûnalîzmêkî kurdî lenaw Mem û Zînî Xanîda heye le grîmaney enekronîstî (mufareqey zemenîyewe) serçawe degrêt. Le miyaney kinekirdinî aydiyolojyay zimanî naw ew berhemey Xanî, min ewe pîşan dedem ke manay mîtolojyayî berhemeke be şêwazêkî alloz karlêk legell cîhanbînîye siyasîyekeyda deken. Betaybetî, padşa yan mîr, eger be narrûnîş bêt, rollêkî serekîy siyasî, zimanewanî we axîretî (îsketolojî) le şî'rekanî da debînêt. Bemcore, Mem û Zîn dekrêt wek nimûney 'ewamgerayîy zimanî (vernacularisation) nek wek nasyûnalîzmî romansî bibînrêt. Abstract in Zazaki: Netewe, Mîreyîye û Ziwan: Polîtîkayê zafmanîdarî yê Mem û Zîna Ehmedê XanîNa meqale de ez îdîa kena ke munaqeşeyê “Tirêm eserê Xanî Mem û Zîne de rêçê neteweperwerîye yenê dîyene yan ney?” hîna zaf hîpotezanê anakronîkan ra yenê pêra. Pê kefşkerdişê îdeolojîya ziwanî ya nê eserî, ez nîşan dana ke manaya eserî ya mîstîke hîna zaf bi hewayêko kompleks tesîr kena fikranê ey ê sîyasîyan ser o. Bitaybetî qiral yan kî mîre şîîre de rolêko sîyasîyo ziwannaskîyo eskatolojîko muhîm la nedîyar kay keno. Coka merdim şeno Mem û Zîne sey neteweperwerîya romantîke ney, la hîna zaf sey nimûneyê pêroyîkerdişê ziwanî biwano