Şiirin Tanıklık Gücü: 1989 Zorunlu Göçünün Bulgaristan Türk Şiire Yansıması[The testimonial power of poetry: representation of the 1989 forced migration in the poetry of the Turks from Bulgaria]

Bu makalede, Bulgaristan Türklerinin 1989’da yaşadığı zorunlu göçün, bu sancılı sürece maruz kalan Bulgaristan Türk şairlerinin eserlerinde ne şekilde ele alındığı incelenmiştir. Makalenin amacı, 1989 zorunlu göçünün şiirin diliyle yazılan kapsamlı bir tarihçesini oluşturarak, edebiyatın tanıklık gücünü sergilemektir. Çalışmada, şiirin “tanıklık gücü” terimi ile göç konulu şiirlerin okurun dikkatini sürekli şiir metninden gerçek olayın kendisine (zorunlu göçe) doğru yönlendirerek, bu eserlerin tarih yazımını onaylama/sorgulama gücü ifade edilir. Çalışma, Bulgaristan hükümetinin 1989’da zorunlu göçle noktaladığı etnik eritme politikasının kısa bir tanıtımından sonra, bu sürecin farklı aşamalarını ele alan şiirlerle örneklendirir. 1989 zorunlu göçünü ele alan şiirler, iki alt başlık altında incelenmiştir: 1. Ayrılık şiirleri; 2. Kavuşma şiirleri. Ayrılık şiirleri, Bulgaristan Türklerinin doğup büyüdükleri ülkelerinden kovulmalarını yoğun bir hüzün duygusu ile anlatırken, totaliter rejimin akıl almaz politikalarını da lanetleyen eserlerdir. İkinci bölüm, Anavatan Türkiye’ye ulaşmanın coşku dolu mutluluğunu milliyetçi bir söylemle aktaran örneklerin irdelenmesi ile başlayıp, göçün doğurduğu özlem ve bölünmüşlük (ne Türkiyeli ne Bulgaristanlı olma durumu) gibi duygularla yüklü şiirlerin incelenmesi ile devam eder. Bu döneme ait bazı şiirlerin yansıttığı derin milliyetçilik ruhunu açıklamak için, çalışmaya göç öncesinde yaşanan baskıları anlatan şiirler de dahil edilmiştir.