“Bloklar Yıkılırken…”: SSCB’nin Dagılması Sonrasında Diyanet Aylık Dergi’de Dıs Politik Söylemler

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi’nin 1990’ların basında dagılması ve uluslararası sistemin yeniden yapılanması Türk Dıs Politikası’nda da yeni arayısları beraberinde getirmistir. Orta Asya’dan Balkanlar’a, Orta Dogu’dan Kafkasya’ya kadar ortaya çıkan güç bosluklarını degerlendirme arayısında olan Türkiye, bu bölgelere yönelik yeni bir dıs politika tesekkül ettirme çabasını ortaya koymustur. Bu arayıs yalnızca dıs politikayı sekillendiren kisi ve kurumların degil devletin farklı unsurlarının da eylem ve söylem üretmesini yanında getirmistir. Bu unsurlardan biri de Diyanet Isleri Baskanlıgı olmustur. Diyanet Isleri Baskanlıgı bu dönemden itibaren özellikle Müslüman nüfusun çoğunluğu teşkil ettiği ve tarihi süreç içerisinde kültürel ortaklıkların tesis edildigi ülkelerle alakalı dıs politika yapım sürecinin aktörlerinden biri olmustur. Bunun yanında Diyanet Isleri Baskanlıgı Ocak 1991’den itibaren nesretmeye basladığı Diyanet Aylık Dergi’de sıklıkla Türk Dıs Politikası’nı gündemine tasımıs, Türkiye’nin yeni dünya sistemi içerisinde alacagı pozisyon ve üretecegi politikalar hususunda görüs bildirmistir. Bu dogrultuda söylem analizi yönteminin kullanılacagı çalışmada 1990’larda Diyanet Aylık Dergi’de yer alan dıs politik söylemler tetkik edilecektir. Çalışmanın neticesinde varılan sonuç Diyanet Işleri Baskanlıgı’nın SSCB’nin yıkılmasının ardından özellikle Müslümanların çogunluğu oluşturdugu bölgelerde dıs politika yapımı hususunda etkin hale getirildigi ve Diyanet Aylık Dergi vasıtası ile dıs politika hususunda gerek söylem üretildigi gerekse Başkanlıgın ortaya koydugu faaliyetlerin dergide kendisine yer buldugu olmustur