Sanayileşme, Şehirleşme ve Çevre Kirliliği Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Çevre sorunları, günümüzde pek çok ulusun en önemli mücadele alanlarından birini oluşturmaktadır. Ülkeler sanayileşme ve silahlanmada olduğu gibi şehirleşmede de büyük ölçeği hep ön planda tutmakta veya tutmak durumunda kalmaktadır. Böylece, şehirler hem yatay ve hem de dikey büyüme tehdidiyle karşı karşıya kalmaktadır. Her iki durumun sonucu fiziksel ve sosyal çevreye zarar vermektedir. 1980 yılından itibaren sanayileşmedeki hızlı ilerleme sonucunda sanayide çalışma imkânı artmış ve köyden kente göç hızlanmıştır. Şehirlerin kalabalıklaşması sonucunda çarpık kentleşmeyle birlikte var olan çevre düzeni bozulmaya başlamıştır. Çevre düzenlemesine uyum sağlamayan yerleşmeler ortaya çıkmaya başlamıştır. Ayrıca sanayileşmenin artmasıyla birlikte çevreye yayılan zehirli gazların miktarı sürekli artmaktadır. Türkiye’de şehirleşmenin artışıyla birlikte ortaya çıkan yanlış şehirsel büyüme ve etkileri çevreye karşı duyarlılığın artmasıyla birlikte gitgide önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı şehirleşme oranı ile çevre kirliliği arasındaki ilişkiyi teorik olarak açıklayarak, ekonometrik analiz ile desteklemektir. Ayrıca elde edilen sonuçlara yönelik politika önerilerinde bulunmak amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda şehir nüfusundaki artış oranı ve enerji kullanımı ile karbondioksit emisyonu arasında anlamlı ve pozitif ilişki bulunmuştur, sanayi üretim endeksi ile karbondioksit emisyonu arasında anlamsız bir ilişki ortaya çıkmıştır.