Rola systemu zarządzania pomiarami i wyposażeniem pomiarowym w przemyśle zbrojeniowym

Cel badań i hipotezy/pytania badawcze Celem artykułu jest przedstawienie cząstkowych wyników badań eksperymentalnych dotyczących wpływu niepewności pomiarowych na sprawdziany używane na różnych etapach produkcji wyrobów. Autorzy odpowiedzą na pytania problemowe: - Jaki wpływ na wynik pomiaru ma zmiana wzorca, zmiana operatora wykonującego pomiar oraz warunki środowiskowe? - W jaki sposób wyniki pomiarów sprawdzianów wpływają na odbiór wyrobów? Sformułowano hipotezę badawczą: przypuszcza się, że warunki i sposób wykonywania potwierdzeń metrologicznych sprawdzianów oddziałują na jakość i bezpieczeństwo produkowanych wyrobów. Metody badawcze W celu sprawdzenia wpływu wybranych wielkości niepewności pomiaru na wynik pomiaru przeprowadzono eksperyment badawczy, w którym wykonano pomiary 10 sprawdzianów szczękowych z użyciem dwóch wzorców i dwóch operatorów oraz wykonano pomiar w dwóch różnych temperaturach. Dodatkowo porównano wpływ temperatury na płytki wzorcowe (które są głównym wzorcem dla sprawdzianów szczękowych) za pomocą dwóch płytek wzorcowych: stalowej i ceramicznej o wartości nominalnej 100 [mm] z płytką wzorcową klasy K, korzystając z komparatora dwuczujnikowego. Przeprowadzono także analizę świadectw sprawdzeń płytek wzorcowych (zewnętrznego i aktualnego), zestawiając wyniki błędu długości środkowej. Ostatnim elementem była analiza założeń rysunkowych dla sprawdzianu gwintowego pierścieniowego oraz przeciwsprawdzianu M14x0,75-6h wraz z porównaniem na realnych obiektach badawczych. Główne wyniki Przeprowadzone badania potwierdzają zasadność stosowania warunków laboratoryjnych przy wykonywaniu potwierdzeń metrologicznych sprawdzianów, gdyż w zależności od wymaganej tolerancji i rodzaju sprawdzianu suma wszystkich niepewności pomiaru może znacząco wpłynąć na jego status oraz na odbiór wyrobu. Sprawdziany są rodzajem wzorca, którego pomiar odbywa się często przez wciskanie – organoleptycznie. W zależności od operatora zarówno sprawdzian, jak i wyrób może być różnie klasyfikowany, stąd najlepszym rozwiązaniem byłoby zastosowanie nowoczesnych urządzeń elektronicznych, gdyż wynik pomiaru podawany jest automatycznie. W ten sposób pomiar jest bardziej wiarygodny, można wykluczyć zarówno błąd ludzki, jak i zawodność systemu. Implikacje dla teorii i praktyki Szacowanie niepewności pomiaru wiąże się z dodatkowymi kosztami: zwiększeniem personelu oraz innych obostrzeń. Jak wskazują przeprowadzone eksperymenty, jest jednak niezbędne do stosowania w praktyce. Szersze ujęcie tego problemu będzie przedmiotem dalszych badań.