Vekâlet Savaşlarında İstihbarat Örgütlerinin Rolü: Kudüs Gücü Örneği

Vekâlet savaşı, ortak bir amaca yönelik iki veya daha fazla aktörle karakterize edilmekle birlikte, iki aktör arasındaki ilişki hiyerarşiktir ve ana aktör, maliyetli ve kanlı savaşlardan kaçınmak ve politik amacına ulaşmak için başka bir aktör (asil-vekil ilişkisi) aracılığıyla çatışmalara dâhil olmaktadır. Vekâlet savaşlarında aktörler arasındaki asil-vekil ilişkisini sağlayan genelde asil aktörün istihbarat örgütleridir. İstihbarat örgütleri vekil aktörlerin örgütlendirilmesi, eğitilmesi, silahlandırılması ve harekât faaliyetlerinin yürütülmesi dâhil her türlü safhayı koordine etmekle görevlidirler. İstihbarat örgütlerinin vekâlet savaşlarındaki bu görevleri, onları “oyun kurucu” konumuna getirmenin yanı sıra, zaten temelde “makul inkâr edilebilirlik” üzerine kurulu olan ve egemenlik ihlali noktasında sorgulanan vekâlet savaşlarını daha da tartışmalı hale getirmektedir. Yapılan bu çalışmada da istihbarat örgütlerinin vekâlet savaşlarındaki oyun kurucu rolü ve vekâlet savaşlarını tartışmalı hale getiren söz konusu faaliyetleri incelenecek olup, istihbarat örgütleri ile vekil aktörler arasında nasıl bir ilişki olduğu derinlemesine analiz edilecektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan vaka çalışması yapılmıştır. Derinlemesine analiz için örnek vaka olarak İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü ve bu örgütün Lübnan, Irak, Suriye ve Yemen’deki faaliyetleri seçilmiştir.