Türkiye’de Çalışanlardaki Maddi Yoksunluğunun Çok Boyutlu Analizi

Maddi yoksunluk, yaşanılan ülkenin ekonomik şartlarına göre temel ihtiyaçların yeterli düzeyde karşılanamaması ve arzu edilen yaşam koşullarından uzak kalınması olarak değerlendirilir. Bu doğrultuda, çalışan bireylerin maddi yoksunluklarının diğerlerine kıyasla daha az olduğu düşünülebilir fakat çalışan bireylerdeki maddi yoksunluk riski de oldukça yüksektir. Sebepleri ve belirleyicileri araştırılarak çalışan bireylerdeki maddi yoksunluğa sebep olan faktörler tespit edilip, riskler azaltılabilir. Bu bağlamda çalışmada TÜİK 2013-2018 ve 2022 Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması mikro veri setleri kullanılarak Türkiye’de çalışan bireylerdeki maddi yoksunluk olgusu çok yönlü olarak analiz edilmiştir. Çalışmanın ilk fazında çalışanların sosyo-ekonomik, demografik ve çevresel faktörlerinin maddi yoksunlukta ayrıştırıcı bir etkisinin olup olmadığına odaklanılmıştır. İkinci fazda çalışılan sektörlere, üçüncü fazda ise mesleklere ve çalışılan pozisyonlara odaklanılarak maddi yoksunluk yaşama olasılığında sektörel ve mesleki bir ayrışmanın olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan logit ve marjinal etkiler analizler sonuçları, Türkiye’de çalışan bireylerin maddi yoksunluk yaşama olasılıklarının yaş, cinsiyet, medeni hal, eğitim durumu, sağlık durumu ve gelir gibi sosyo-ekonomik ve demografik faktörler, çalışılan sektörler ve meslekler özelinde farklılaştığını ortaya koymuştur. Çalışmanın sonuçları ayrıca, pandemi ve son dönem ekonomik görünümün çalışan maddi yoksunluğunda etkili olduğunu göstermiştir. Çalışmanın sonucunda, üç fazda incelenen çalışan maddi yoksunluğuna ilişkin analiz sonuçları tartışılmış ve çeşitli öneriler sunulmuştur.