Koruyucu Sağlık Hizmetleri İş Gücü Verimliliğini Artırır mı? Bootstrap Panel Granger Nedensellik Testine Dayalı Ekonometrik Bir Analiz

Başta bireylerin, ardından da toplumun genel sağlığını ilgilendiren ve tehdit eden sorunların çeşitlenmesi, büyümesi ve etkilediği alanların genişlemesi koruyucu sağlık hizmetlerinin önemini daha da artırmıştır. Bunun yanında diğer sektörler üzerinde yarattığı pozitif dışsallıklarla, koruyucu sağlık hizmetleri adından sıklıkla söz ettirmektedir. Bu kapsamda araştırmalara konu olan koruyucu sağlık hizmetlerinin dışsallıklarından biri de iş gücü verimliliği üzerine olan etkileridir. Bu çalışmada Kónya’nın (2006) bootstrap panel Granger nedensellik testi kullanılarak koruyucu sağlık hizmetlerinin iş gücü verimliliğini artırıp artırmadığı analiz edilmektedir. Bunun için de örneklem olarak seçilmiş beş Avrupa ülkesinin (Danimarka, Fransa, Lüksemburg, Hollanda ve Norveç) 1995-2019 dönemine ilişkin yıllık veri seti kullanılmıştır. Yapılan ekonometrik analizde Danimarka, Fransa ve Hollanda’da koruyucu sağlık hizmetlerine yönelik harcamalar ile iş gücü verimliliği arasında çift yönlü bir Granger nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Norveç ve Lüksemburg açısından bu ilişkinin koruyucu sağlık hizmetlerine yönelik harcamalardan iş gücü verimliliğine doğru tek yönlü olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanında ekonometrik bulgular koruyucu sağlık hizmetlerine yönelik harcamalardaki bir birimlik artışın, iş gücü verimliliğinde %1 istatistiksel anlamlılık düzeyinde yaklaşık %0,78 ile %0,96 arasında değişen bantta bir artışa neden olduğunu ortaya koymaktadır.