Współczesne Wyzwania Demograficzne w Obszarach Wiejskich Podkarpacia

Niekorzystne zjawiska towarzyszące procesom demograficznym w XXI wieku mają poważne skutki społeczne i ekonomiczne. Są one zróżnicowane przestrzenie, a ich negatywne skutki są szczególnie odczuwalne w regionach charakteryzujących się niską koncentracją ludności. Do takich regionów należą obszary wiejskie Podkarpacia. Celem badań była identyfikacja głównych zagrożeń towarzyszących przeobrażeniom demograficznym w województwie podkarpackim oraz rozpoznanie wynikających z tego wyzwań. Analizie poddano te czynniki, które decydują o potencjale demograficznym danego terytorium, a więc składające się na przyrost i ubytek rzeczywisty liczby ludności oraz decydujące o stopniu starzenia się społeczeństwa. Szczególną uwagę zwrócono na wybrane powiaty zaliczane do peryferyjnych, najsłabiej zaludnionych w regionie. Do analizy i prezentacji materiałów wykorzystano metody porównawczo-opisowe, tabelaryczne i graficzne, dane obejmowały lata 2000-2022. Na podstawie wskaźników struktury i dynamiki dokonano oceny zmian potencjału demograficznego oraz zidentyfikowano problemy i wyzwania z nich wynikające. Badania wykazały, że w regionie spada liczba ludności i pogarsza się jej struktura wiekowa. Utrzymujący się ujemny przyrost naturalny i ujemne saldo migracji stanowią duże zagrożenie, wynikające z procesu starzenia ludności i depopulacji. Depopulacja szczególnie zagraża obszarom słabo zaludnionym regionu, a zwłaszcza gminom przygranicznym, sąsiadującym z objętą wojną Ukrainą.